در این مقاله قصد داریم در مورد این موضوع صحبت کنیم که جوش شیرین چه خاصیتی دارد و البته در کنار آن در مورد مضرات و بهترین شیوه مصرف خواهیم گفت.

امروزه همه جا در مورد جوش شیرین صحبت میشود و این مقاله به ما کمک میکند که بتوانیم با توجه به دلایل علمی معتبر ؛ تفاوت اطلاعات درست و غلط را تشخیص دهیم که آسیب نبینیم.
اگر در مورد جوش شیرین سوال ،پیشنهاد یا تجربه‌ی خاصی دارید حتما درقسمت کامنت ها با ما به اشتراک بگذارید.

برای دیدن مقاله و ویدئو آموزشی درمان سرطان و خواص جوش شیرین کلیک کنید روی تصویر.

جوش شیرین چه خاصیتی دارد؟

در اینجا با توجه به تحقیقات معتبر انجام شده ،گفته ایم که جوش شیرین چه خاصیتهایی دارد :

جوش شیرین، با فرمول شیمیایی NaHCO_3، اساساً یک قلیای ضعیف است.

اصلی‌ترین خاصیت شیمیایی آن توانایی خنثی کردن اسیدها است. وقتی با یک اسید واکنش می‌دهد، گاز دی‌اکسید کربن CO2 تولید می‌کند. این خاصیت دو جنبه بسیار مهم دارد:

۱. کاربردهای پزشکی و سلامتی

ضد اسید فوری:

جوش شیرین به سرعت اسید معده را خنثی می‌کند و به همین دلیل برای تسکین موقت علائم سوزش سر دل و رگورژیتاسیون استفاده می‌شود.

اما همانطور که در مقالات دیگر عرض کردیم، این تسکین موقتی است؛ استفاده مکرر آن می‌تواند با کاهش بیش از حد اسید، در عملکرد دریچه تحتانی مری اختلال ایجاد کرده و در درازمدت ریفلاکس را تشدید کند.

بافر داخلی و عملکرد ورزشی:

این ماده به عنوان یک بافر قوی در بدن عمل می‌کند. در محیط ورزشی، با خنثی کردن اسید لاکتیک تولید شده توسط عضلات در تمرینات شدید، به افزایش استقامت عضلانی کمک می‌کند و زمان خستگی را به تأخیر می‌اندازد.

درمان اسیدوز حاد:

در محیط‌های بالینی، تزریق وریدی جوش شیرین برای افزایش PH خون و معکوس کردن حالت اسیدوز متابولیک شدید (ناشی از شرایطی مانند نارسایی کلیوی یا مسمومیت‌های خاص) حیاتی است.

۲. تأثیر بر عفونت‌های ادراری (UTI)

قلیایی کردن ادرار:

جوش شیرین به عنوان یک عامل قلیایی‌کننده ادرار عمل می‌کند. قلیایی کردن ادرار می‌تواند به دو طریق مفید باشد:

به کاهش سوزش و ناراحتی ناشی از اسیدیته ادرار کمک می‌کند.

این عمل در شرایط بالینی برای کمک به دفع بهتر برخی داروها و همچنین جلوگیری از تشکیل برخی سنگ‌های کلیه (مانند سنگ‌های اسید اوریک) استفاده می‌شود.

توجه:

اگرچه جوش شیرین می‌تواند علائم را تسکین دهد و به درمان کمک کند، اما درمان قطعی عفونت ادراری نیست و جایگزین آنتی‌بیوتیک یا درمان اصلی پزشکی برای از بین بردن باکتری‌ها نمی‌شود.

۳. تحقیقات ویژه (سرطان و لاغری)

درمان سرطان:

تحقیقات پیش‌بالینی نشان داده‌اند که جوش شیرین می‌تواند محیط اسیدی اطراف تومورها را قلیایی کرده و به طور بالقوه اثربخشی برخی داروهای شیمی‌درمانی را افزایش دهد. با این حال، شواهد علمی معتبری وجود ندارد که جوش شیرین به تنهایی بتواند سرطان را درمان کند.

لاغری و چاقی:

هیچ مدرک علمی برای تأثیر مستقیم جوش شیرین بر کاهش وزن وجود ندارد.

ادعاهایی که بر اساس نظریه قلیایی کردن بدن برای کاهش وزن مطرح می‌شوند، توسط علم رد شده‌اند. تنها تأثیر غیرمستقیم آن می‌تواند از طریق بهبود عملکرد در حین ورزش باشد که کالری‌سوزی را افزایش می‌دهد.

جوش شیرین برای بدن چه ضرری دارد؟

جدا از اینکه جوش شیرین چه خاصیتی دارد باید مضررات را نیز (همزمان) در نظر داشت .مصرف جوش شیرین (سدیم بی‌کربنات)، به ویژه در مقادیر زیاد یا به صورت مزمن، می‌تواند عوارض جانبی و خطرات جدی برای بدن داشته باشد.
در زیر مهم‌ترین خطرات و مضرات جوش شیرین برای بدن آورده شده است:

۱. عملکرد سدیم بی‌کربنات (جوش شیرین) بر PH گوارش:

جوش شیرین یک قلیای قوی است و عملکرد آن مستقیماً با به هم زدن تعادل طبیعی اسیدیته گوارش در ارتباط است:

خنثی‌سازی اسید معده:

جوش شیرین هنگام مصرف خوراکی، اسید معده را خنثی کرده و آن را قلیایی می‌کند.

وظیفه طبیعی روده:

به طور طبیعی، لوزالمعده (پانکراس) بی کربنات ترشح می‌کند تا غذای اسیدی خارج شده از معده را در ورودی روده کوچک قلیایی کند. جوش شیرین خوراکی این فرآیند قلیایی‌سازی را به صورت مصنوعی و بسیار سریع‌تر انجام می‌دهد.

۲. رگورژیتاسیون (Reflux) و سوزش سر دل:

خطر درازمدت این حوزه مهم‌ترین مثال برای نقض قاعده «معده اسیدی» توسط جوش شیرین است:

تسکین فوری:

جوش شیرین در کوتاه‌مدت، با خنثی‌سازی اسید برگشتی به مری، سوزش را به سرعت از بین می‌برد (نقطه قوت).

تشدید درازمدت (نقض قاعده):

استفاده مکرر جوش شیرین به طور مزمن باعث کاهش اسیدیته طبیعی معده می‌شود.

کاهش اسیدیته، دریچه فوقانی معده را ضعیف می‌کند:

سطح PH پایین و مناسب معده برای عملکرد صحیح دریچه فوقانی معده (اسفنکتر تحتانی مری) حیاتی است. با کاهش اسیدیته، دریچه تختانی مری شل شده و وظیفه خود را در جلوگیری از برگشت محتویات معده به درستی انجام نمی‌دهد. در نتیجه، ریفلاکس در بلندمدت بدتر می‌شود.

۳. تأثیر بر سیستم ایمنی گوارش و عفونت‌ها

اسیدیته معده خط اول دفاعی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است.

مکانیسم دفاعی:

اسید قوی معده، باکتری‌ها، انگل‌ها و سایر عوامل بیماری‌زای موجود در غذا را قبل از رسیدن به روده از بین می‌برد.

خطر جوش شیرین:

خنثی کردن اسید معده توسط جوش شیرین (یا هر ضد اسید دیگر) این سد دفاعی را تضعیف می‌کند و به طور بالقوه می‌تواند فرد را در برابر برخی عفونت‌های گوارشی آسیب‌پذیرتر سازد.

عفونت ادراری UTI :

جوش شیرین ادرار را قلیایی می‌کند. این قلیایی شدن به کاهش سوزش و ناراحتی کمک می‌کند و در دفع برخی سنگ‌های کلیه مفید است، اما عفونت را درمان نمی‌کند و نباید جایگزین آنتی‌بیوتیک شود.

۴. اسیدوز، چاقی و لاغری

اسیدوز و چاقی:

اگرچه چاقی با اسیدوز متابولیک خفیف مرتبط است، اما هیچ شواهد علمی وجود ندارد که مصرف جوش شیرین این نوع اسیدوز را درمان کند یا منجر به لاغری شود.

اثر غیرمستقیم ورزشی:

این خاصیت می‌تواند به طور غیرمستقیم در فرآیند کالری‌سوزی و کاهش وزن مفید باشد، اما این به دلیل خاصیت ضد اسیدی آن در خون و عضلات است، نه در معده.

۵. مضرات و عوارض جانبی (نقض تعادل بدن)

مهم‌ترین مضرات جوش شیرین ناشی از بر هم زدن تعادل مواد شیمیایی بدن است:

سدیم بالا و خطرات قلبی-عروقی:

به دلیل محتوای بالای سدیم، مصرف زیاد و مزمن آن می‌تواند منجر به احتباس مایعات، فشار خون بالا و هیپرناترمی (افزایش سدیم خون) شود که برای قلب و کلیه‌ها خطرناک است.

آلکالوز متابولیک:

مصرف بیش از حد آن می‌تواند خون را بیش از حد قلیایی کند و باعث مشکلات الکترولیتی مانند کمبود پتاسیم و کلسیم شده که ممکن است عوارض عصبی و آریتمی‌های قلبی ایجاد کند.

پارگی معده:

در موارد نادر، واکنش سریع جوش شیرین با اسید معده، با تولید زیاد گاز کربنیک، می‌تواند باعث پارگی معده شود.

مهم:

جوش شیرین در کوتاه‌مدت می‌تواند علائم ناشی از اسید را تسکین دهد، اما در درازمدت و با استفاده مکرر، با نقض قاعده حیاتی «اسیدی بودن معده»، می‌تواند باعث اختلال در عملکرد دریچه‌های گوارشی و تضعیف سیستم دفاعی بدن شود.

خاصیت اصلی جوش شیرین در این کاربرد، ماهیت قلیایی قوی آن است. این قلیاییت، به ویژه در نواحی حساس، این کارکردها را دارد:

تسکین خارش و سوزش موضعی:

این مهم‌ترین خاصیت است. جوش شیرین با بالا بردن PH موضعی، محیط اسیدی را که محل رشد عواملی مانند قارچ‌ها (مسبب عفونت مخمری) است، خنثی می‌کند. این عمل باعث کاهش سریع خارش، سوزش و التهاب ناشی از عفونت‌های قارچی، بثورات پوستی خفیف یا علائم بواسیر می‌شود.

ضد التهاب و آرام‌بخش پوست:

جوش شیرین به عنوان یک عامل آرام‌بخش ملایم عمل کرده و می‌تواند به تسکین خارش و سوزش ناشی از بیماری‌هایی مانند اگزما، آفتاب‌سوختگی یا گزش حشرات کمک کند.

خنثی‌سازی بو:

با توجه به اینکه بوی نامطبوع اغلب نتیجه ترشحات اسیدی باکتری‌ها است، قلیاییت جوش شیرین به خنثی کردن این اسیدها و رفع بوی بد موضعی کمک می‌کند.

نکته حیاتی و هشدار جدی:

با وجود این فواید، استفاده از جوش شیرین در این روش باید با احتیاط باشد. ناحیه تناسلی (واژن) به طور طبیعی باید اسیدی باشد تا فلور باکتریایی مفید حفظ شده و از رشد میکروب‌های مضر جلوگیری شود.

استفاده مکرر یا طولانی‌مدت از جوش شیرین، با قلیایی کردن بیش از حد این محیط، تعادل طبیعی ph را بر هم زده و در درازمدت می‌تواند خطر ابتلا به سایر عفونت‌های باکتریایی را افزایش دهد.

توصیه نهایی:

از این روش صرفاً برای تسکین سریع علائم استفاده کنید. اگر ناراحتی شما ادامه پیدا کرد یا عود کرد، برای تشخیص دقیق و درمان اصولی حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

ترکیب سرکه و جوش شیرین چه گازی تولید می کند؟

گازی که از ترکیب سرکه (اسید استیک) و جوش شیرین (سدیم بی کربنات) تولید می‌شود، گاز کربن دی‌اکسید است.
این واکنش یک واکنش شیمیایی اسید و باز است که در طی آن، ابتدا اسید کربنیک ناپایدار تولید می‌شود و بلافاصله تجزیه شده و گاز کربن دی‌اکسید، آب و نمک (سدیم استات) را به وجود می‌آورد.

جوش شیرین برای صورت چه خاصیتی دارد؟

بر اساس باورهای رایج و آنچه در محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود، جوش شیرین (سدیم بی‌کربنات) به دلیل خواص ویژه‌اش، کاربردهای سنتی و خواصی برای پوست صورت دارد.

با این حال، باید حتماً به تضادها و هشدارهای مهم متخصصان پوست در این زمینه توجه ویژه کرد، به خصوص با توجه به قاعده «اسیدی بودن پوست».

خواص سنتی و ادعایی جوش شیرین برای صورت:

جوش شیرین به دلیل ساختار دانه‌ای و ماهیت قلیایی قوی (با PH حدود ۹)، دارای خواص زیر است که به طور سنتی برای پوست استفاده می‌شود:

۱. لایه‌بردار (Exfoliant)

ساختار پودری و دانه‌ریز جوش شیرین آن را به یک لایه‌بردار فیزیکی ملایم تبدیل می‌کند.
عملکرد: این دانه‌ها می‌توانند به حذف سلول‌های مرده پوست از سطح صورت کمک کرده و پوست را نرم‌تر و روشن‌تر کنند.
نتیجه ادعایی: باز شدن منافذ پوست و کاهش جوش‌های سرسیاه (Blackheads).

۲. تنظیم‌کننده و خنثی‌کننده

جوش شیرین یک ماده خنثی‌کننده اسید است.می‌تواند اسیدهای طبیعی و ترشحات چربی (سبوم) را خنثی کرده و به کاهش چربی پوست کمک کند.
نتیجه ادعایی: بهبود ظاهر پوست‌های چرب و کاهش براقیت.

۳. ضد التهاب و ضد عفونی‌کننده (Antiseptic)

این ماده خواص خفیف ضد باکتری و ضد التهاب دارد.
عملکرد: به صورت موضعی برای خشک کردن و التیام سریع‌تر جوش‌های کوچک (Spot Treatment) استفاده می‌شود.
نتیجه ادعایی: تسکین سوزش و خارش ناشی از نیش حشرات یا بثورات پوستی خفیف.

هشدار مهم:

تضاد جوش شیرین با پوست اسیدی سالم (خطر اصلی)
دقیقاً مانند بحث معده، پوست سالم نیز برای حفاظت به محیط اسیدی نیاز دارد.
پوست سالم به طور طبیعی کمی اسیدی است و PH آن حدود ۴.۵ تا ۵.۵ است. این اسیدیته که به آن “لایه اسیدی محافظ” (Acid Mantle) گفته می‌شود، خط اول دفاعی پوست در برابر باکتری‌ها، عفونت‌ها و عوامل محیطی است.

مهم: مضرات جوش شیرین برای پوست صورت:

تخریب سد محافظتی (Acid Mantle): جوش شیرین با PH حدود ۹، به شدت قلیایی است. استفاده از آن، به خصوص به صورت مکرر، تعادل اسیدیته طبیعی پوست را به هم می‌زند.

خشکی، التهاب و تحریک:

این عدم تعادل باعث می‌شود پوست چربی‌های طبیعی خود را از دست بدهد، خشک، قرمز، حساس و ملتهب شود.

تشدید آکنه (Rebound Effect):

در برخی افراد، از بین بردن بیش از حد چربی‌های طبیعی توسط جوش شیرین، باعث می‌شود که پوست برای جبران، چربی بیشتری تولید کند و در نهایت آکنه و جوش‌ها بدتر شوند.

آسیب‌های فیزیکی:

اگر جوش شیرین با فشار زیاد استفاده شود، می‌تواند سد فیزیکی پوست را خراش داده و دچار آسیب‌های میکروسکوپی کند.

اکثر متخصصان پوست و درماتولوژیست‌ها استفاده مستقیم و منظم از جوش شیرین بر روی پوست صورت، به ویژه برای درمان آکنه یا لایه‌برداری را توصیه نمی‌کنند و معتقدند که مضرات آن (آسیب به سد دفاعی پوست) بر فواید آن برتری دارد.

اگر تمایل به استفاده از جوش شیرین دارید، باید:

فقط به صورت بسیار محدود (مثلاً یک بار در هفته) استفاده شود.
حتماً ابتدا در قسمت کوچکی از پوست (مانند پشت گوش یا زیر فک) تست حساسیت انجام دهید.
فشار بسیار ملایمی اعمال شود و بلافاصله پس از شستشو، از یک مرطوب‌کننده برای بازگرداندن رطوبت و چربی پوست استفاده کنید.

چه جوش شیرینی بخوریم؟

حال که متوجه شدیم جوش شیرین چه خاصیتی دارد بهتر است روی انواع آن نیز دقت کنیم .
در رابطه با مصرف خوراکی جوش شیرین، مهم است بدانید که در واقع فقط یک نوع جوش شیرین وجود دارد که به عنوان غذا یا دارو تأیید شده است، اما کیفیت و کاربرد آن می‌تواند کمی متفاوت باشد.

جوش شیرین خوراکی که در آشپزخانه استفاده می‌شود، همان چیزی است که به صورت ایمن (در دوزهای کم و موقت) می‌توانید مصرف کنید.

برخی محصولات جوش شیرین با برچسب‌هایی مانند “صنعتی” یا “تکنیکال” برای تمیزکاری‌های سنگین یا کاربردهای صنعتی تولید می‌شوند و ممکن است خلوص کمتری داشته یا دارای ناخالصی باشند که برای بدن مضر است.

جوش شیرین تاریخ گذشته یا آلوده:

جوش شیرین قدیمی که در یخچال برای جذب بو باز مانده، به دلیل آلودگی به بو و میکروب، نباید مصرف شود.

نکات مهم:

همیشه در آب حل کنید:

مصرف پودر خشک جوش شیرین به دلیل خطر تولید ناگهانی گاز در معده و در پی آن، خطر آسیب گوارشی، توصیه نمی‌شود.

مصرف کوتاه مدت:

اگر برای سوزش سر دل نیاز به مصرف جوش شیرین دارید و این مشکل بیش از دو هفته ادامه داشت، مصرف را متوقف کرده و حتماً با یک پزشک متخصص گوارش مشورت کنید. استفاده مداوم مضر است.

نشستن در جوش شیرین چه خاصیتی دارد؟

نشستن در وان یا لگن آب گرم حاوی جوش شیرین (سدیم بی‌کربنات)، که اغلب به آن حمام سیتز گفته می‌شود، یک درمان خانگی است که به طور کلی برای تسکین موقت ناراحتی‌ها استفاده می‌شود.

سوالات پر تکرار:

منابع:

 
https://www.healthline.com/health/baking-soda-bath
 
https://www.google.com/search?q=https://www.webmd.com/diet/health-benefits-baking-soda

https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/sodium-bicarbonate-oral-route-intravenous-route-subcutaneous-route/description/drg-20065950