انسولین
در این مقاله قصد داریم که در مورد هورمون انسولین صحبت کنیم و سعی می‌کنیم تمامی موارد مربوط به این هورمون مهم در بدن را برای شما توضیح دهیم.
دقت داشته باشید که هورمون انسولین یکی از مهم‌ترین هورمون‌های بدن در زمینه تاثیرگذاری بر روی هورمون‌های دیگر و البته دخالت در برقراری و یا عدم برقراری تعادل هورمونی در بدن است.
به همین دلیل نقش بسیار مهمی در درمان بیماری‌ها و همچنین درمان اضافه وزن و چاقی دارد.
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس(لوزالمعده) تولید میشود، به‌ویژه توسط سلول‌های بتا در جزایر لانگرهانس(در داخل غده پانکراس). این هورمون نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون دارد و با وارد کردن گلوکز به سلول‌ها، به استفاده از گلوکز(موجود در مواد غذایی کربوهیدراتی) برای تولید انرژی کمک میکند.
انسولین به طور عمده یک هورمون آنابولیک یا سازنده است. در اینجا چند نکته کلیدی در مورد نقش انسولین ذکر شده:
عملکردهای آنابولیک: انسولین منجر به ذخیره گلوکز در کبد و عضلات را به صورت گلیکوژن میشود و به سنتز(ساخت) چربی و پروتئین کمک میکند. این بدان معناست که انسولین به ساخت و ذخیره انرژی در بدن کمک میکند.
تنظیم قند خون: انسولین با دستور به جذب گلوکز در سلول‌ها، سطح قند خون را از طریق کاهش آن متعادل میکند.
مهار کاتابولیسم: انسولین از تجزیه چربی و پروتئین که فرآیندهای کاتابولیک(تجزیه ای) هستند، جلوگیری میکند.
عوامل محرک تولید انسولین در بدن؟
سعی شده است که در ادامه توضیح کاملی در مورد محرک‌های هورمون انسولین در بدن داده شود.
در کنار آن با توجه به ترتیب عوامل گفته شده قدرت محرک های انسولین نیز مقایسه شده:
گلوکز:
قوی‌ترین محرک. پس از مصرف غذاهای کربوهیدراتی، سطح گلوکز خون به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و باعث افزایش قابل توجه ترشح انسولین میشود.
اسیدهای آمینه:
آرژنین و لوسین از این دسته هستند .
به عنوان مثال، آرژنین می‌تواند ترشح انسولین را تقریباً 2-3 برابر افزایش دهد.
دقت داشته باشید که اسیدهای آمینه در ساختار پروتئین‌ها وجود دارند.
هورمون‌های گوارشی:
GLP-1 می‌تواند ترشح انسولین را تا 50-70٪ افزایش دهد.
اسیدهای چرب:
سطوح بالای اسیدهای چرب می‌تواند ترشح انسولین را تحریک کند، اما اثر آن‌ها کمتر از گلوکز و اسیدهای آمینه است.
محرک های عصبی:
سیستم عصبی پاراسمپاتیک می‌تواند ترشح انسولین را افزایش دهد، اما اندازه‌گیری این اثر پیچیده است و بسته به پاسخ‌های فیزیولوژیکی فرد متفاوت است.
عوامل دارویی:
داروهایی مانند سولفونیل‌اوره‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی ترشح انسولین را تحریک کنند.
اجسام کتونی(کتون بادی ها):
این‌ها نیز می‌توانند ترشح انسولین را تحریک کنند، اگرچه اثر آن‌ها کمتر است.
یون‌های خاص:
یون‌های کلسیم و پتاسیم نقش مهمی در ترشح انسولین دارند.
به صورت جداگانه در ادامه بیشتر در مورد هورمون‌های موثره بر انسولین گفته شده:
پپتید شبه گلوکاگون-1 (GLP-1):
این هورمون از روده در پاسخ به مصرف غذا آزاد میشود و به طور قابل توجهی ترشح انسولین را افزایش می‌دهد.
پلی‌پپتید مهاری معده GIP:
هورمون دیگری از روده که پس از خوردن غذا ترشح انسولین را تحریک میکند.
کوله‌سیستوکینین (CCK):
از روده کوچک آزاد میشود و می‌تواند ترشح انسولین را تحریک کند.
گلوکاگون:
اگرچه بیشتر به عنوان هورمونی که سطح قند خون را افزایش می‌دهد شناخته میشود، اما می‌تواند ترشح انسولین را نیز تحریک کند تا اثرات خود را متعادل کند.
کورتیزول:
در زمان استرس، کورتیزول می‌تواند به طور غیرمستقیم ترشح انسولین را با افزایش سطح گلوکز خون(قند خون) تحریک کند.
هورمون رشد:
می‌تواند با عمل انسولین مقابله کند اما همچنین در طول رشد و توسعه ترشح آن را تحریک میکند.
نقش لپتین در ترشح انسولین:
لپتین، هورمونی که توسط بافت چربی تولید میشود، نقش مهمی در تنظیم تعادل انرژی و وزن بدن دارد.
لپتین می‌تواند به طور غیرمستقیم ترشح انسولین را با تنظیم متابولیسم گلوکز و تعادل انرژی تحت تأثیر قرار دهد.
انسولین بر چه هورمون هایی در بدن تاثیر دارد؟
انسولین بر قسمت‌های مختلف بدن و هورمون‌های متعددی تأثیر می‌گذارد تا متابولیسم را تنظیم کرده و هموستاز گلوکز را حفظ کند.
در اینجا سعی شده توضیح کاملی آورده شود:
قسمت‌های بدن که تحت تأثیر انسولین قرار می‌گیرند:
کبد:
ذخیره گلیکوژن:
انسولین کبد را تحریک میکند تا گلوکز را به صورت گلیکوژن ذخیره کند.
مهار گلوکونئوژن:
تولید گلوکز از منابع غیر کربوهیدراتی را مهار میکند.
عضلات:
جذب گلوکز:
انسولین ورود گلوکز به سلول‌های عضلانی برای تولید انرژی را تسهیل میکند.
سنتز پروتئین:
انسولین جذب اسیدهای آمینه و سنتز پروتئین را ترویج می‌دهد.
بافت چربی (چربی):
ذخیره چربی:
انسولین ذخیره چربی را با تحریک جذب گلوکز و اسیدهای چرب بیشتر میکند.
مهار لیپولیز:
تجزیه چربی ذخیره شده را مهار میکند.
قسمت های دیگر:
تعادل الکترولیت:
انسولین به سلول‌ها کمک میکند تا الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم را جذب کنند.
هورمون‌هایی که با انسولین تعامل دارند:
گلوکاگون:
اثر متضاد:
در حالی که انسولین قند خون را کاهش می‌دهد، گلوکاگون آن را افزایش می‌دهد. این دو روی هم تاثیرگذاشته و با هم کار می‌کنند تا سطح گلوکز خون را حفظ کنند.
هورمون رشد:
رشد و متابولیسم:
می‌تواند عمل انسولین را مقابله کند اما همچنین در طول رشد ترشح آن را تحریک میکند.
لپتین:
انسولین در ابتدا باعث تحریک لپتین شده و میزان بیش از حد آن در خون می‌تواند منجر به مقاومت به لپتین شود.
آندروژن‌ها:
تولید آندروژن:
انسولین می‌تواند تولید آندروژن‌ها را در تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی افزایش دهد.
این اثر به ویژه در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مشهود است، جایی که مقاومت به انسولین می‌تواند منجر به افزایش سطح آندروژن‌ها شود.
استروژن:
تولید استروژن:
انسولین می‌تواند تولید استروژن را از طریق افزایش فعالیت آنزیم آروماتاز که تستوسترون را به استروژن تبدیل میکند، افزایش دهد.(ژنیکوماستی)
حساسیت به استروژن:
انسولین می‌تواند حساسیت بافت‌ها به استروژن را افزایش دهد، که می‌تواند بر رشد و عملکرد بافت‌های حساس به استروژن تأثیر بگذارد.
تاثیر انسولین در چاقی؟
انسولین نقش مهمی در توسعه و مدیریت چاقی دارد.
در اینجا تأثیرات مهم انسولین بر چاقی گفته شده:
ذخیره چربی:
انسولین ذخیره چربی در بافت چربی را بیشتر میکند.
وقتی سطح انسولین بالا است، جذب گلوکز و اسیدهای چرب به سلول‌های چربی را تحریک میکند که منجر به افزایش ذخیره چربی میشود.
مهار لیپولیز:
انسولین تجزیه چربی ذخیره شده (لیپولیز) را مهار میکند.
در پاقع به این معناست که وقتی سطح انسولین بالا است، بدن کمتر احتمال دارد از چربی ذخیره شده برای انرژی استفاده کند.
هایپر انسولینمی و افزایش وزن:
سطوح مزمن بالای انسولین (هایپر انسولینمی) با افزایش وزن و چاقی مرتبط است.
سطوح بالای انسولین می‌تواند ناشی از رژیم غذایی پر از کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قندها باشد که منجر به افزایش ذخیره چربی و کاهش تجزیه چربی میشود.
مقاومت به انسولین:
چاقی اغلب منجر به مقاومت به انسولین میشود، جایی که سلول‌های بدن کمتر به انسولین پاسخ می‌دهند.
این می‌تواند باعث شود پانکراس انسولین بیشتری تولید کند، که بیشتر ذخیره چربی را ترویج می‌دهد و کاهش وزن را دشوارتر میکند.
راهکار های کنترل و تعادل هورمون انسولین در بدن:
با توجه به توضیحاتی که در بالا در مورد هورمون انسولین داده شد و تاثیرات مهمی که هورمون انسولین بر هورمون‌های دیگر بیماری‌ها و اضافه وزن دارد ، قطعاً تا الان به اهمیت این هورمون پی برده‌اید
بنابراین در پایین تمهیداتی برای کنترل و به تعادل رساندن این هورمون اندیشیده ایم:
تغییرات رژیم غذایی؟
غذاهای با شاخص گلیسمی پایین:
مصرف غذاهایی که شاخص گلیسمی پایینی دارند، مانند غلات کامل، حبوبات، سبزیجات غیر نشاسته‌ای و میوه‌هایی مانند توت‌ها. این غذاها باعث افزایش آهسته‌تر و پایدارتر قند خون و سطح انسولین می‌شوند.
محدود کردن غذاهای شیرین:
از غذاها و نوشیدنی‌های پر از قند مانند آب‌نبات، شکلات و نوشیدنی‌های شیرین اجتناب کنید که می‌توانند باعث افزایش ناگهانی انسولین شوند.
رژیم کم کربوهیدرات:
پیروی از رژیم کم کربوهیدرات مانند رژیم مدیترانه‌ای می‌تواند به کاهش سطح انسولین کمک کند. این رژیم شامل منابع غنی از فیبر مانند گندم، لوبیا، میوه‌ها، سبزیجات، آجیل، روغن زیتون و ماهی است.
تغییرات سبک زندگی:
ورزش منظم:
فعالیت بدنی به کاهش سطح انسولین و بهبود حساسیت به انسولین کمک میکند. هر دو نوع ورزش هوازی و تمرینات مقاومتی مفید هستند.
کاهش وزن:
کاهش وزن اضافی می‌تواند به طور قابل توجهی سطح انسولین را کاهش داده و حساسیت به انسولین را بهبود بخشد.
مدیریت استرس:
کاهش استرس از طریق فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفس عمیق می‌تواند به مدیریت سطح انسولین کمک کند، زیرا هورمون‌های استرس می‌توانند بر انسولین تأثیر بگذارند.
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
